Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türü olup her sekiz kadından biri yaşamının bir döneminde meme kanserine yakalanma riski taşımaktadır. Nadir de olsa gebelik veya emzirme sürecinde de meme kanseri görülebilmektedir.
Emziren her 3000 kadının 1’inde meme kanseri saptanmaktadır. Gebelik ya da emzirme dönemindeki değişiklikler meme kanserine yol açmamakla birlikte yapılan bilimsel çalışmalarda emzirmenin meme kanseri oluşmasını önleyici yönde etki gösterdiği ve riski azalttığı ortaya konulmuştur.
Meme ultrasonu, meme dokusunun yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak, dokudan yansıyan ses dalgalarının ultrason cihazında bulunan bilgisayar sistemi tarafından görüntüye dönüştürülmesi yöntemiyle incelenmesini sağlar. Bu radyolojik görüntüleme yöntemi radyasyon içermediğinden gebelerde ve emziren kadınlarda güvenle kullanılabilir.
Meme ultrasonu sırasında her iki meme ve koltuk altı değerlendirilir. Tetkik sırasında ultrason cihazının yüksek frekanslı ses dalgalarının dokuya iletimini sağlayan prob adı verilen parçası, meme ve koltuk altı cildi üzerinde gezdirilir. Ses dalgalarının iletimini arttırmak için cilt üzerine ultrason jeli sürülür. Bu jel kokusuz ve zararsız olup işlem sonrasında kolaylıkla temizlenir.
Hamilelik ve emzirme döneminde östrojen, progesteron ve prolaktin gibi bazı hormonlardaki değişiklikler nedeniyle meme yapısında farklılaşmalar oluşur.
Süt salgılanmasının oluşması, süt bezlerindeki ve süt kanallarındaki değişiklikler meme yoğunluğunda artışa sebep olur. Ayrıca süt kanallarında tıkanıklık, memede süt salgılanmasına bağlı yoğunlaşma (angorjman),süt kisti oluşumu (galaktosel),memede iltihaplanma ve inflamasyon (mastit) ile tedavi edilmeyen mastit sonucu gelişen apse, memede kitle bulgusu veren patolojiler arasında yer almaktadır.
Emzirme sırasında gelişen memede boyut artışı, hassasiyet ve nodülarite nedeniyle, memede oluşan farklı bir şişlik ya da kitlenin elle fiziksel muayenede tespit edilmesinde güçlük yaşanabilmektedir. Ultrason, emziren kadınlarda meme patolojilerinin değerlendirilmesinde ilk tercih edilecek tanı yöntemidir.
Emzirme döneminde memede kızarıklık, şişlik, ısı artışı, ele gelen kitle, meme başından kanlı akıntı görüldüğünde, ele gelen şişlik uzun süre sebat etmekte ya da zaman içerinde boyut artışı göstermekte ise mutlaka uzman hekim tarafından muayene edilip öncelikle ultrason gereklilik halinde de MR (Emar) ile görüntüleme yapılması gerekmektedir.
Emzirme döneminde oluşan meme yapısındaki değişiklikler nedeniyle ultrason değerlendirmesi yapmak bazen güç olabilmekle birlikte ele gelen kitle gibi şikayetlerin varlığında tanısal incelemeler ertelenmemeli ya da annenin emzirmeyi bırakması önerilmemelidir. Bazı durumlarda ultrason incelemesinin emzirme dönemi sona erdiğinde tekrarlanması gerekebilmektedir. Meme ultrasonu yapılmadan hemen önce annenin memesindeki sütü olabildiğince boşaltması görüntü kalitesini arttırmaktadır.
Meme ultrasonu radyasyon içermemesi nedeniyle gebelik ve emzirme döneminde güvenle uygulanabilir. Meme ultrasonu sırasında görüntüleme için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanıldığından anne sütünün miktarına ya da kalitesine hiçbir zararı bulunmamaktadır.
Copyright 2025 Uzm. Dr. A. Billur Şendur. Radyoloji Uzmanı Tüm Hakları Saklıdır.
Uzm. Dr. A. Billur ŞendurRadyoloji Uzmanı
