Yemek sonrası mide ağrısı ve şişkinlik hissi kişinin sosyal yaşamını olumsuz etkileyen toplumda sıkça görülen bir durumdur.
Mide ağrısı çoğunlukla sindirim sistemiyle ilgili çeşitli durumlarla ilişkili olmakla birlikte bazen farklı organları etkileyen sistemik hastalıklarda da görülebilir. Bu ağrı, genellikle mideyi etkileyen bir dizi rahatsızlığın göstergesidir. Ağır yemeklerden sonra hafif bir rahatsızlık hissi zaman zaman herkeste görülebilecek bir durumken uzun süren ve yoğun yaşanan ağrıların ise araştırılması gerekir. Mide ağrısı kramp tarzında, keskin ve künt bir şekilde olabilir ve bazen şişkinlik eşlik edebilir.
Şişkinlik yemek borusu, mide ve bağırsakları içeren sisndirim sisteminde gaz veya sıvı birikmesi (distansiyonu) nedeniyle ortaya çıkabilir. Nadiren kalp krizi de karın sol üst tarafı-mide bölgesinde baskı hissi tarzında ağrı oluşturabilir. Kalp krizinde genellikle ağrı göğüse, boyuna ve sol omuza yayılır ve bulantı ile terleme eşlik eder.
Aşırı yağlı, baharatlı ya da asitli-gazlı gıdaların tüketilmesi mide mukozasında tahriş oluşturarak, fazla veya hızlı yemek yeme ise sindirimi zorlaştırarak mide ağrısına neden olabilir.
Fonksiyonel dispepsi, mideyi etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır ve yemek sonrası ağrıya neden olabilir. Bu durum, mide kaslarının normalden farklı şekilde çalışması veya mide asidinin artmasıyla ilişkilidir. Yapılan bir çalışmada, yemek sonrası mide şişliği ve ağrısının, mide kaslarının normalden farklı şekilde tepki vermesinden kaynaklandığı bulunmuştur.
Helicobacter pylori gibi bakteriler nedeniyle oluşan mide zarı iltihaplanması (gastrit) veya mide duvarındaki yaralar (ülser) yemek sonrası ağrıya yol açabilir. Bu durumlar, mide asidinin artmasıyla daha da kötüleşebilir. Ayrıca, mide boşalmasının yavaşlaması da bu ağrıyı artırabilir.
GÖRH, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşur ve yemek sonrası mide ağrısına neden olabilir. Mide asidi yemek borusuna geri kaçtığında, yemek borusunun özellikle mide ile birleştiği kısmında tahriş oluşur. Bu tahriş, mide ağrısına ve göğüs bölgesinde yanma hissine neden olabilir.
Laktoz intoleransı veya gluten hassasiyeti gibi durumlar, yemek sonrası mide ağrısına neden olabilir. Bu durumlar, sindirim sisteminin belirli gıda bileşenlerine karşı aşırı duyarlı hale gelmesiyle ilişkilidir. Gıda intoleransı olan kişiler, sindirim sistemi tarafından tam olarak parçalanamayan veya emilemeyen belirli gıdaları tükettiklerinde, bu gıdalar bağırsakta birikerek gaz, şişkinlik ve kramp yapabilir. Laktoz intoleransı gibi durumlarda, sindirilmeyen şekerler bağırsakta asidik bir ortam oluşturarak ağrı ve rahatsızlık hissine yol açabilir.
Gıda zehirlenmesi bazı bakteri, virüs ve parazitler ile kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucu meydana gelir. Karın ağrısı, ishal, kramp tarzında mide ağrısı ve bulantı-kusma gibi belirtiler görülebilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu ya da Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit gibi İnflamatuar Barsak Hastalıkları da kabızlık, gaz veya şişkinlik oluşturarak mide çevresinde baskı oluşmasına ve buna bağlı yemek sırasında ya da sonrasında mide bölgesinde de ağrı ve rahatsızlık hissine neden olabilir.
Yağlı yemeklerden sonra başlayan karın üst kısmındaki sağ üst tarafta ya da orta hatta mide bölgesinde ağrı, safra kesesi taşlarının veya iltihabının habercisi olabilir. Bu ağrı bazen sağ omuza doğru da yayılabilir. Safra kesesi ile ilgili hastalıklarda bazen ağrı olmaksızın sadece hazımsızlık, şişkinlik, bulantı-kusma görülebilmektedir.
Pankreas iltihaplanması (pankreatit) özellikle yemeklerden sonra yoğunlaşan mide bölgesinde ağrı ile kendini gösterebilir. Ekzokrin Pankreatik Yetersizlikte sindirim enzimlerinin yetersiz üretimi nedeniyle hazımsızlık ve ağrı oluşabilir.
Yüksek stres seviyeleri, sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Stres, mide asidinin artmasına ve sindirim sisteminin normal işleyişinin bozulmasına neden olabilir.
Eğer mide ağrısı sürekli hale gelmişse, gece uykudan uyandırıyorsa, ani başlayan şiddetli bir ağrıysa, ciddi kilo kaybı, bulantı-kusma, ishal, ateş veya dışkıda kan gibi ek semptomlarla birlikteyse mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.
Mide ağrısının altında yatan nedenleri saptamak ve gerekli tedaviyi başlamak için doğru uzmana başvurulmalıdır. Genel olarak İç Hastalıkları (Dahiliye) ve Gastroenteroloji bölümleri sindirim sistemi ile ilgilenmektedir. Çocuklarda mide ağrısı mevcutsa pediatri uzmanına danışmak gerekir.
Uzman doktor hastanın şikayetlerini dinleyip fizik muayene yaptıktan sonra kan tahlilleri, dışkı (gaita) incelemesi ile birlikte ayırıcı tanı için gerekirse ultrasonografi ve endoskopi-kolonoskopi gibi görüntüleme tetkikleri isteyebilir. Ultrasonografi Radyoloji Uzman Doktorları, Endoskopi-kolonoskopi ise Gastroenteroloji Uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedir.
Copyright 2025 Uzm. Dr. A. Billur Şendur. Radyoloji Uzmanı Tüm Hakları Saklıdır.
Uzm. Dr. A. Billur ŞendurRadyoloji Uzmanı
