Alt ekstremite arteriyel renkli doppler ultrasonografi incelemesinde kasıktan ayak parmaklarına kadar olan bacaklardaki atardamar yapıları (arterler) ultrasonografi ile değerlendirilir. Bu sayede atardamarlardaki kan dolaşımı incelenerek herhangi bir daralma ya da tıkanıklık olup olmadığı hakkında bilgi edinilir.
Atardamarlarda tıkanıklık oluşmasındaki en önemli risk faktörü “ateroskleroz”dur. Ateroskleroz atardamarların duvarlarında kolesterol, yağ ve iltihabi hücrelerin birikmesiyle oluşan plaklar nedeniyle damarın sertleşmesi anlamına gelmektedir.
Damar sertliği toplumda en sık görülen kalp-damar hastalıklarının başında yer alır. Kalp krizi, felç (inme) ile kol ve bacak damarlarındaki tıkanıklıklara bağlı vasküler problemlerin temel nedeni ateroskleroz olarak bilinmektedir.
Aterosklerozun başlıca nedenleri arasında yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı (hipertansiyon),hareketsiz yaşam, şeker hastalığı, alkol ve sigara kullanımı, aile öyküsü, kötü beslenme ve obezite sayılabilir.
Ateroskleroz açısından risk faktörleri bulunan, bacaklarda yürüme sırasında gelişen, merdiven çıkarken şiddetlenen ve dinlenmekle azalan ağrısı olan kişilerde, hekim tarafından yapılan fizik muayenede nabızlarda azalma/kayıp saptandıysa atardamarlardaki akımın yönünü, hızını, daralma ya da tıkanıklık varlığını değerlendirmek amacıyla renkli doppler ultrason incelemesi önerilir.
Kladikasyo denilen bu yürüme ağrısı vücudun tıkanan damarı dengelemek için bacaklarda geliştirdiği yeni damar yollarının (kollateral dolaşım) miktarına bağlı olarak erken ya da geç dönemde ortaya çıkabilir. İleri atardamar hastalıklarında ise istirahatte bile devam eden şiddetli ve sabit bir ağrı gözlenir.
En ciddi aşama ise damar tıkanıklığına bağlı olarak doku beslenmesi bozukluğu sonucu iyileşmeyen açık yaralar ve kangrenin oluşmasıdır.
Arteriyel renkli doppler ultrasonda görüntüler, ultrason cihazına bağlı prob adı verilen parçasından gönderilen yüksek frekanslı ses dalgalarının ciltten daha derine giderek atardamarlardaki kan hücrelerine çarpıp geri dönmesi sonucu bilgisayar sisteminde görüntüye dönüştürülmesi sonucu oluşur. Bu ses dalgaları akımın yönü ve hızı hakkında bilgi verir.
Ultrason monitöründe damarlar akımın yönüne göre kırmızı ya da mavi renkli olarak görülmekle birlikte inceleme sırasında akımın hızını ve şeklini gösterir sesli grafikler de elde olunur.
İnceleme sırasında kasıktan ayak bileğine kadar bacaklar açıkta olacak şekilde hasta muayene masasına uzanır. Atardamar seyri boyunca, sürülen ultrason jeli aracılığıyla prob bacaklarda gezdirilerek elde olunan görüntüler değerlendirilir. Kullanılan jel renksiz, kokusuz ve zararsız bir yapıdadır.
Alt ekstremite arteriyel renkli doppler ultrason incelemesi hastanın damar tıkanıklık durumuna göre değişkenlik göstermekle birlikte yaklaşık 20-30 dakika sürer.
Copyright 2025 Uzm. Dr. A. Billur Şendur. Radyoloji Uzmanı Tüm Hakları Saklıdır.
Uzm. Dr. A. Billur ŞendurRadyoloji Uzmanı
