Üst ekstremite venöz sistem (kollardaki toplardamarlar) ile ilgili patolojiler nadir görülmekle birlikte özellikle son yıllarda boyunda kateter uygulamalarının çoğalmasıyla venöz tromboz görülme sıklığında artış olduğu belirtilmektedir.
Tromboz damar içerisinde pıhtının oluşması sonucu damarda tıkanıklık meydana gelmesidir. Üst ekstremitede venöz trombozun en sık nedeni santral venöz kateter olmakla birlikte kalp pili yerleştirilmiş, kanser hastası ya da aşırı pıhtılaşma durumu olan kişilerde daha yaygın olarak saptanır. Ayrıca hipertansiyon, kortizon ve hormon kullanımı, obezite ve gebelik de diğer risk faktörleri arasındadır.
Üst ekstremite toplardamarlarında trombüs/tıkanıklık olduğunda hastanın kolunda şişlik ve ağrı ortaya çıkar. Şişlik bazen boyuna ve yüze kadar uzanır. Nadiren ciltte renk değişikliği, ısı artışı, damar seyrinde hassasiyet ve uyuşma görülebilir.
Pulmoner emboli toplardamardaki pıhtıdan kopan parçanın akciğer damarlarını tıkaması durumu olup trombozun nadir ve en ciddi komplikasyonudur.
Alt ekstremite venöz trombozu olan hastalarla karşılaştırıldığında risk daha düşüktür. Diğer komplikasyonlar ise post-trombotik venöz yetmezlik, vasküler erişim kaybı, süperior vena cava sendromu, septik tromboflebit ve nadiren venöz kangren olarak sayılabilir.
Üst ekstremite venöz tromboz şüphesi varlığında tanı için başvurulabilecek en kolay, ağrısız ve güvenilir görüntüleme yöntemi renkli doppler ultrason incelemesidir.
Üst ekstremite venöz doppler ultrason yapılacak olan kişi kolu tamamen açıkta olacak şekilde muayene masasına sırtüstü yatırılır ve kol vücuttan hafif yana doğru açılarak uzatılır.
Ultrason probundan gönderilen yüksek frekanslı ses dalgalarının daha kolay iletilmesi sağlamak için hastanın koluna jel sürülür. Boyundan başlayarak el bileğine kadar olan toplardamarlar yer yer bası(kompresyon) uygulanarak görüntülenir.
Üst ekstremite venöz renkli doppler ultrason genellikle 15-20 dakika içinde tamamlanır. Ultrason incelemesi radyasyon içermediğinden insan üzerinde bilinen zararlı bir etkisi yoktur. İnceleme sırasında kullanılan jel zararsız olup silinerek temizlenmekte ve giysilerinizde leke bırakmamaktadır.